Rapport stap in goede richting

Veraart: Therapeuten vaak kritiekloos aan kant van slachtoffers

Trouw 28 januari 2004

AMSTERDAM - ,,Dit rapport is een stap in de goede richting. Je moet nu wel van heel goeden huize komen om met een hervonden herinnering over seksueel misbruik naar de rechter te stappen. Die moet dan naar boven zijn gekomen zonder beïnvloeding door een therapeut. Ik kan me niet voorstellen dat dat mogelijk is. De lat is nu wel erg hoog gelegd.''

Advocaat Chris Veraart, specialist in incestzaken en seksueel misbruik, schrijver van het boek 'Valse Zeden', is blij met het rapport 'Omstreden Herinneringen' van de Gezondheidsraad. Na 2,5 jaar ploeteren zijn deskundigen als Nel Drayer en professor Wagenaar -die aanvankelijk lijnrecht tegenover elkaar stonden in het debat over de waarde en betekenis van het geheugen in gevallen van seksueel misbruik in de jeugd- het met elkaar eens geworden.

Veraart noemt dat opmerkelijk. Over zichzelf zegt hij: ,,Ik behoor tot de school van professor Bastiaans, de man die vele oorlogsslachtoffers heeft behandeld. Als je zo'n trauma hebt meegemaakt, dan vergeet je dat niet, daar ben ik van overtuigd. Wat wel kan is dat de slachtoffers zo geschokt zijn dat ze er niet over kunnen of willen praten. Daarom werkte Bastiaans met lsd, omdat ze dan wel praten.''

Welke praktische betekenis het rapport zal hebben voor lopende rechtszaken, of zaken die in revisie zijn, weet Veraart nog niet. ,,Daarvoor moet ik het rapport nog grondig bestuderen. Het goede is dat in het rapport staat dat de therapeut niet meer in een rechtszaak kan optreden. Hij mag herinneringen van de patiënt niet meer als een feit presenteren. Dit biedt -ik zeg het met honderd slagen om de arm- misschien mogelijkheden voor zaken die nu in revisie zijn en waarin getuigenissen van therapeuten een rol hebben gespeeld. Dat ze verklaringen voor de rechter hebben afgelegd, kan nu wellicht aan de kaak worden gesteld.''

Maar Veraart wijst erop dat het niet simpel is. ,,Het is nooit zo dat een rechter puur op basis van hervonden herinneringen tot een veroordeling komt. Zo'n incestzaak wordt langzaam opgebouwd. Mijn kritiek op de therapeuten is dat ze vaak kritiekloos aan de kant van de slachtoffers gaan staan. Als deze na veel duw- en trekwerk over de streep zijn getrokken en zeggen dat ze misbruikt zijn, dan kunnen ze niet meer terug. Anders zouden ze het immers verzonnen hebben. Daarna stimuleert de omgeving hen om naar de politie te gaan. Er volgt een onderzoek en dan vinden ze altijd wat. Het proces-verbaal vormt dan weer de basis voor de veroordeling. Blijft staan dat het bewijs in zedenzaken altijd flinterdun is.''

Veraart maakt zich eigenlijk veel meer zorgen over zaken waarin het niet tot een rechtszaak komt dan over zaken die wel voor de rechter worden gebracht. ,,Dagelijks komen mensen bij mij met hun verhalen. Over dochters die vader wel beschuldigen, maar vervolgens niet aanklagen. Dan kan ik eigenlijk niks.''