Wat als incestbeschuldigingen vals zijn?

Pol van Mossevelde, Het Nieuwsblad 27 mei 1998

Een jonge vrouw heeft voor het hof van beroep in Brussel bekend dat ze haar vader ten onrechte heeft beschuldigd van incest. Op grond van haar beschuldigingen veroordeelde de rechter Jean-Pierre J. tot zes jaar cel. Op 15 juni wordt hij in beroep waarschijnlijk vrijgesproken. Incest en pedofilie. Sinds de zaak-Dutroux losbarstte, horen we steeds vaker over gevallen van kindermisbruik. Maar wat wanneer de beschuldigingen vals zijn? We spraken met een Oost-Vlaams gezin dat in een hel belandde nadat de oudste dochter klacht had ingediend wegens incest. ,,Valse beschuldigingen'', zeggen de andere gezinsleden. In Nederland verenigt de werkgroep Fictieve Herinneringen 170 ouderparen, die door een volwassen dochter (of soms een zoon) zijn beschuldigd van incest. Jan Buijs van de werkgroep vertelt over de opvallende gelijkenissen in die 170 verhalen.

,,Jullie hebben me misbruikt''

,,Jullie hebben me misbruikt toen ik klein was.'' Anne was dertig toen ze vorig jaar, tijdens de zoveelste ruzie, deze gruwelijke woorden in het gezicht van haar vader en moeder slingerde. Voor dochter Anne, vader Emiel, moeder Susanne, broers Jan en Piet begon met die beschuldiging een lijdensweg waarvan het einde nog niet in zicht is. Na een formele klacht van Anne seponeerde het gerecht de zaak. Haar ouders schreven een brief naar de substituut-procureur om het dossier te heropenen. ,,We zijn vals beschuldigd. We willen onze naam zuiveren en de waarheid zoeken'', zeggen ze.

Anne is de oudste van de drie volwassen kinderen in het gezin. Ze is gehuwd, net als Jan. Piet woont nog thuis. ,,Anne kwam ons regelmatig bezoeken en meestal heerste er een goede verstandhouding tussen ons. Tot het begin vorig jaar plots tot een breuk kwam'', vertellen haar ouders. ,,Een concrete aanleiding was er niet. Er waren relatieproblemen in haar eigen gezin, maar daar wilden wij ons niet mee bemoeien. Mogelijk zat ze emotioneel in de knoop.'' De jonge vrouw was op het moment van de breuk klant bij psychotherapeuten. ,,Misschien had dat er allemaal iets mee te maken, maar zeker weten we dat niet'', zeggen Emiel en Susanne. ,,Wij probeerden de ruzie met onze dochter te lijmen, maar het ging van kwaad naar erger. Uiteindelijk kwam er zelfs zwaar fysiek geweld bij te pas. Op een dag beschuldigde ze er ons tijdens een hysterische uitbarsting van dat we haar van haar tweede tot haar zestiende jaar misbruikt hadden.''

,,Koude douche''

Toen Anne met haar beschuldigingen naar de rijkswacht trok, had ze het alleen over haar moeder. Maar in de daaropvolgende weken betrok ze ook andere familieleden in haar beweringen: een broer, twee ooms, een tante. Ze beweerde dat de beschuldigden zich ook hebben vergrepen aan haar man en kinderen. ,,Anne werd eerst ondervraagd door een rijkswachter die zou zijn gespecialiseerd in zedenmisdrijven'', vertelt vader Emiel. ,,Via onze advocaat poogden we ook ons standpunt door te geven aan die man, maar die had daar geen oren naar. Er valt niets te regelen en in verband met die incest staat u nog een koude douche te wachten, zei hij laconiek.''

,,Geef toch liever toe''

De familie beklaagde zich bij de procureur over de rijkswachter, waarop het dossier werd doorgeschoven naar de gerechtelijke politie. ,,Daar zijn we tenminste ook gehoord, heel het gezin'', zegt Emiel. ,,Maar na een verhoor van drie uur en nadat we met hand en tand onze onschuld hadden verdedigd, zei die inspecteur ons: Geef toch liever toe, ge kunt toch niet meer gestraft worden, want de feiten zijn verjaard. Uiteraard hebben we niets toegegeven.'' De zaak is eind vorig jaar geseponeerd. Maar de beschuldigden leggen zich daar niet bij neer. Ze vroegen de procureur de zaak ten gronde te laten uitzoeken. ,,Na die seponering volgden hysterische scènes, begonnen we anonieme telefoontjes te krijgen, bedreigingen. In de supermarkt willen bepaalde verkoopsters mijn vrouw niet meer bedienen. Enfin, allerlei mensen pogen ons leven tot een hel te maken. Wie daarachter zit, is vanzelfsprekend duidelijk'', zegt Emiel.

,,Luisteren naar iedereen''

Na een gewelddadige confrontatie tussen Emiel en de man van Anne besloot het parket het dossier te heropenen. ,,Er werd een vrouwelijke gerechtspsychiater aangesteld om uit te zoeken wat er aan de hand is. Veel resultaten hebben we daar nog niet van gemerkt'', zeggen Emiel en Susanne. Waarom treedt de familie met dit pijnlijke relaas naar buiten? ,,We lazen de verhalen van getuige X1. Alle deuren gingen voor haar open. Het blijkt een verzonnen verhaal te zijn. Niemand luistert naar de mensen die lijden onder hetgeen zo iemand vertelt. We besloten om daar ons relaas tegenover te stellen. We willen waarschuwen voor de ongelooflijke gevolgen die een dergelijke - terechte of onterechte - beschuldiging kan teweegbrengen in een gezin.'' ,,Meestal wordt de persoon die klaagt over seksueel misbruik, vrij gemakkelijk geloofd. Daarbij worden de beschuldigden zelden gehoord. Een incestbeschuldiging is voor alle betrokkenen een aanhoudend drama. Onze boodschap aan alle partijen - psychologen, wetsdienaars - is de volgende: luister naar alle betrokkenen en zoek alles goed uit vooraleer je een oordeel velt. En wees voorzichtig bij dat oordeel.''

De gezinsleden wilden hun verhaal onder hun echte identiteit doen. Op aanraden van de redactie is toch besloten fictieve namen te gebruiken. ,,Emiel'' en zijn gezin zijn van plan een werkgroep op te richten voor slachtoffers van vermeende incestbeschuldigingen.