Kleuters getraind in onzedelijke handelingen

Ron Couwenhoven, De Telegraaf 28 februari 2004

AMSTERDAM - "Nadat moeder contact heeft gezocht met het Advies-en Meldpunt Kindermishandeling en met de politie, bereidt zij haar vierjarige dochter voor op een studioverhoor. Hoewel moeder zelf aangeeft, dat zij niet inhoudelijk op de zaak is ingegaan, constateert de Expertisegroep dat zij dit wel degelijk heeft gedaan. Moeder en dochter hebben de vermeende misbruiksituatie op bed nagespeeld (waarbij dochter uiteindelijk zichzelf vingert), moeder heeft doorgevraagd op de verhalen van dochter en moeder heeft dochter gevraagd te tekenen wat er gebeurd was. De expertisegroep constateert dat een dergelijke ‘voorbereiding’ op een studioverhoor een desastreuze werking kan hebben op de validiteit van de verklaring."

Uit deze opmerkelijke verklaring blijkt dat een moeder haar zeer jonge dochter trainde in onzedelijke handelingen om zo bij de politie aan te tonen, dat zij door haar vader seksueel was misbruikt. Het is één van de vele schrijnende voorbeelden uit het onlangs verschenen rapport van de Landelijke Expertisegroep Bijzondere Zedenzaken, die in oktober 1999 in het leven werd geroepen door het College van procureurs-generaal van justitie. De groep is samengesteld uit veertien experts uit de wereld van de psychiatrie, zedenrechercheurs en leden van de groep Moord & Zeden van het korps landelijke politiediensten. De Expertise groep moet in een vroeg stadium betrokken worden bij aangiftes op het gebied van ritueel misbruik, hervonden herinneringen en herinneringen aan seksueel misbruik voor de derde verjaardag.

Ongeloofwaardig

Men onderzocht in de periode 2001 – 2002 31 zaken. De resultaten waren onthutsend. Vijftien zaken werden geseponeerd en in één geval werd het hoger beroep van justitie tegen een vrijspraak ingetrokken. In alle gevallen waren de aanklachten niet geloofwaardig. Vier zaken werden gestopt wegens onvoldoende informatie, zeven zaken hadden nader onderzoek nodig, waarvan er zes later werden geseponeerd. Slechts in drie gevallen oordeelde de commissie, dat er ‘geen gronden voor ongeloofwaardigheid waren aangetroffen, zodat het onderzoek kon worden voortgezet.’ In twee van deze zaken werd later eveneens afgezien van verdere vervolging.

Van de 31 altijd uiterst schrijnende aangiftes van seksueel misbruik van vaak zeer jonge kinderen blijkt slechts in één geval nog onderzoek te worden gedaan. Ook stuitte men op twee valse aangiftes, waarover verder geen rapport werd opgemaakt.

De expertisegroep vond de meest bizarre zaken. Zo ontdekte men dat een juriste van een gespecialiseerd kinderverhoorbureau een zesjarig meisje, dat zou zijn misbruikt door haar gescheiden vader, intensief had getraind. Hoewel het rapport volledig geanonimiseerd is, staat het vast dat dit bureau in Amsterdam is gevestigd. De betrokken juriste, die dus duidelijk geprobeerd heeft de verklaringen van het kind zodanig te beïnvloedden, dat een veroordeling van de vader onvermijdelijk zou worden, schreef de kleuter ook onthutsende brieven.

Deze werden onderschept en de Expertisegroep citeert er uit: "Gistermiddag is je moeder hier alleen geweest, omdat er volwassen gepraat moest worden. Ik heb haar gezegd, dat ze meer potverdomme moet zeggen als ze boos is op je vader. We hebben gisteren ook afgesproken, dat wij bij de politie gaan vertellen, dat je vader vaak aan je ‘poenie’ heeft gezeten en je heeft bedreigd. Dat betekent dat jij ook met twee aardige mensen van de politie zal gaan praten. Dit soort mensen heeft rechercheurs. Dat moet je dus wel durven en daarom gaan we nog, als ik al eerder heb gezegd, goed oefenen. Dat betekent wel huiswerk…"

Al in 1997 pleitte mr. Chris Veraart uit het Noordhollandse Bergen in zijn boek ‘Valse Zeden’ voor veel beter onderzoek naar de achtergronden van aangiftes in zedenzaken. Veraart gaf daarmee de aanzet tot de oprichting van de Expertisegroep. Nu zegt hij: "Ik hou inmiddels lezingen over onderwerpen als hervonden herinneringen, valse aangiftes en alles wat met zedenzaken te maken heeft, voor rechercheurs, officieren van justitie en iedereen, die met dit probleem te maken heeft. Mijn stellingen van toen worden door het rapport van de Expertisegroep volledig onderschreven. Vaak begin ik mijn lezingen met de mededeling, dat alle aangiftes vals zijn. Dan kijkt men mij ongelovig aan, maar uit dit rapport blijkt dat 82 procent van alle onderzochte zaken sinds de oprichting van de groep geseponeerd zijn. Dat is een onthutsend cijfer. Zeker als je weet dat alleen de meest schrijnende aangiftes worden onderzocht. Mijn stelling dat er tallozen onschuldig zijn veroordeeld blijft overeind."

Veraart hield altijd een kruistocht tegen therapeuten, die zich bezig hielden met vermeende slachtoffers van zware zedendelicten. Reden waarom hij er voor pleitte de hele ontstaansgeschiedenis van een aangifte haarfijn uit te pluizen.

De Expertisegroep geeft hem gelijk. Het merendeel van de aanklachten kwam van gescheiden vrouwen, die met hun man in gevecht waren over omgangsregelingen met de kinderen. Vrijwel altijd ging het om mensen met psychische klachten. De justitiële experts komen tot de conclusie, dat er heel wat schort aan de deskundigheid van tal van therapeuten.

Mr. drs. Nicole Nierop, psycholoog en lid van de groep Moord & Zeden en haar collega mr. drs. Pieter van den Eshof, die het rapport samenstelden, schrijven: "Bijzonder is dat veel van de therapeuten en hulpverleners, die naar voren komen in de zaken van de Expertisegroep gespecialiseerd zijn in het ontsluieren van seksueel misbruik. Opvallend is dat velen van hen niet afkomstig zijn uit de reguliere geestelijke gezondheidszorg. Voor zover na te gaan, bleken veel therapeuten geen academische achtergrond te hebben en dus ook niet voor te komen in het register van de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg, het zogenaamde BIG-register, of bij het Nederlands Instituut voor Psychologen. De overhoud houdt geen toezicht op de praktijken van alternatieve therapeuten. Dit betekent dat alternatieve therapeuten noch tuchtrechtelijk noch van overheidswege worden gecontroleerd of gecorrigeerd en op deze wijze jarenlang hun praktijk kunnen voortzetten."

"Gezien de verwoestende bijdrage die enkele therapeuten leverden aan zaken, die door de Expertisegroep zijn beoordeeld, de verstrekkende gevolgen voor de betrokkenen en het ontbreken van enige vorm van correctie constateert de Expertisegroep dat hier sprake is van een zorgwekkende situatie."