Yvo van Orshoven in De Stoel
Jan van Klinken, Reformatorisch Dagblad 17 juli 2000
De Stoel (I)
Op maandag 20 maart j.l. Komt bij de redactie van het NCRV-programma De Stoel een telefoontje binnen over de Belgische therapeut Van Orshoven. Aan de lijn is een man wiens dochter bij de Belg in behandeling is geweest. Hij heeft op tv een aankondiging gezien van de volgende aflevering van De Stoel. Daaruit bleek dat Van Orshoven in de uitzending van 2 april centraal zou staan.
De man vertelt dat Van Orshoven door de Orde der Geneesheren voor het leven is geschorst als arts, dat er gerechtelijk onderzoek tegen hem loopt en dat de sektencommissie van het Belgische parlement zeer negatief over hem heeft gerapporteerd. Dat heeft de beller zwart op wit staan.
Hij doet zelf onderzoek nadat zijn dochter hem heeft beschuldigd van incest. Ze was zich dat tijdens de behandeling door Van Orshoven zogenaamd gaan herinneren. Haar vader wilde toen wel eens weten wie de therapeut was die haar die herinneringen had aangepraat. Er was vervolgens een complete beerput opengegaan.
De dame van de redactie van De Stoel reageert geschrokken. Als er die dag nog meer kijkers waarschuwen voor de Belgische therapeut, wordt intern alarm geslagen. De rechterhand van programmamaker Rik Felderhof, Bernard Prins, wordt op onderzoek uitgestuurd. Hij neemt contact op met Van Orshoven en legt hem de beschuldigingen voor.
De therapeut is totaal niet aangeslagen. Geschorst meneer? Maar dat is onzin. Hij heeft zich als arts teruggetrokken omdat zijn alternatieve behandelmethode in de reguliere geneeskunde omstreden is. Bovendien heeft het Europese Hof hem een schadevergoeding toegekend. Het sektenrapport is gebaseerd op roddels en van een gerechtelijk onderzoek weet hij niets af.
Gerustgesteld keert Prins terug naar de redactie. Het licht voor de uitzending kan op groen worden gezet. De bellers krijgen een berichtje dat er niets verontrustends met Van Orshoven aan de hand is. De uitzending zal gewoon doorgaan.
De Stoel (II)
Wie is die Yvo van Orshoven? Dat kan ons niemand beter vertellen dan de commissie van het Belgische parlement die onderzoek deed naar sekten. Het verslag van 28 april 1997 is mede gebaseerd op verklaringen van ex-patiënten die onder ede zijn gehoord.
Van Orshoven is volgens de onderzoekscommissie een therapeut die zich van verschillende alternatieve methoden bedient, zoals yoga, meditatie en exorcisme (duiveluitdrijving). Zo stelt hij zijn patiënten naar zijn zeggen in staat 'nergens meer aan te denken' en 'de tastzin terug te vinden'.
Patiënten kunnen deelnemen aan cursussen op zijn landgoed in de Belgische Kempen, waarbij het volgens de commissie soms zonderling toegaat. Cursisten moeten met elkaar vechten en elkaar (met kussens) slaan. Een ex-deelnemer vertelde ons nog dat ze ook wel erotische bewegingen met elkaar moesten uitvoeren, als lepeltjes tegen elkaar moesten liggen, in palen dienden te klimmen en in een steenkoude vijver moesten springen. Doel is dat patiënten zich van hun godsdienstige en sociale zekerheden ontdoen, om Van Orshoven er als 'de vriend, de vader, de broer en de minnaar' voor terug te krijgen.
"Daar seksualiteit een belangrijke rol speelt in het bevrijdingsproces," zo vervolgt het verslag van de commissie, "onderhoudt de therapeut seksuele relaties met sommige van zijn cliënten en dit terwijl hij bij hen een schuldgevoel oproept. Er wordt ook gewag gemaakt van een verkrachting in zijn praktijkruimte, zulks in het bijzijn van een derde die ook zou zijn uitgenodigd daaraan deel te nemen. De patiënten worden trouwens ook uitgenodigd geen andere artsen meer te raadplegen," aldus de onderzoekscommissie.
Het rapport sluit de paragraaf over Van Orshoven af met de mededeling dat een getuige (onder ede!) heeft verklaard dat een patiënt van de therapeut zelfmoord heeft gepleegd. Een maand nadat deze rapportage is opgesteld, meldt de Gazet van Antwerpen dat een Nederlandse cursist zich op het terrein van Van Orshoven van het leven heeft beroofd. "Het gerecht heeft een onderzoek ingesteld naar de omstandigheden rond de dood van de man," wordt eraan toegevoegd. Dat onderzoek loopt nog steeds.
De Stoel (III)
De NCRV had twaalf dagen de tijd om deze informatie, haar aangereikt door de kijker, van voor tot achter te verifiëren. Hoe is het in de wereld mogelijk dat de uitzending dan toch heeft plaatsgehad?
Perswoordvoerder W. Brouwer: "De informatie die bij ons binnenkwam is nagetrokken. De uitkomst gaf geen aanleiding om de uitzending niet door te laten gaan."
Omdat de informatie bij Van Orshoven zelf is nagetrokken!
Brouwer: "Ja, maar ook bij enkele instanties."
Dan toch niet bij de Orde der Geneesheren, het parlement en de Procureur des Konings.
"Dat weet ik niet. Ik weet wel dat de redactie zorgvuldig te werk is gegaan."
Daar denkt de directie van de NCRV dan anders over, want die heeft in een brief aan een klager afstand genomen van de bewuste uitzending.
Brouwer: "Dat is mij niet bekend. Dat moet ik natrekken."
Enkele uren later belt programmamaker Rik Felderhof zelf, op verzoek van de NCRV-directie. Om een lang verhaal kort te maken: Hij staat nog steeds achter de uitzending, want Van Orshoven is een bijzondere man met een bijzondere therapie en honderden patiënten zijn zeer enthousiast over hem.
Zijn programma is niet gebaseerd op onderzoeksjournalistiek. Alle informatie tot achter de komma natrekken, is volgens hem niet mogelijk. "Daar hebben wij het geld en de tijd niet voor."
Maar u bent er nu wel medeverantwoordelijk voor dat honderden mensen zich naar aanleiding van het programma tot Van Orshoven hebben gewend, in sommige gevallen met verschrikkelijke gevolgen.
Felderhof: "Als dat allemaal waar is wat u me heeft verteld, had ik me nog wel eens achter de oren gekrabd voordat ik dat programma had uitgezonden."
Dat kan maar één ding betekenen: de NCRV stelt de kijker binnen de kortste keren op de hoogte van de belastende informatie over Van Orshoven. Maar daar piekert Felderhof niet over. Ook Brouwer belt, als droevig sluitstuk in dit drama, met de trieste mededeling dat de directie geen verdere stappen zal ondernemen.
Na de schandelijke gang van zaken rond de documentaire Verborgen Moeders maakt de NCRV zich opnieuw stinkende. Ook de omroep moet op cursus, niet bij Van Orshoven, maar bij een leergang Journalistieke Ethiek.
NCRV glijdt opnieuw uit
De NCRV weigert terug te komen op een uitzending van Rik Felderhof's De Stoel waarin `propaganda' werd gemaakt voor een Belgische therapeut die voor het leven is geschorst wegens het vervalsen van recepten. Bovendien loopt tegen de man een gerechtelijk onderzoek inzake seksueel misbruik van zijn patiënten. De redactie van De Stoel zou hiervan op de hoogte zijn geweest, maar liet het onvermeld in de uitzending van 2 april, die de therapeut naar eigen zeggen een stroom nieuwe patiënten opleverde.
Algemeen directeur H.J. Hemink van de NCRV heeft inmiddels een `benadeelde' van de Belg per brief zijn excuses aangeboden. De redactie van De Stoel had, erkende Hemink, meer onderzoek moeten doen naar de praktijken van de Belg, en niet het internetadres van diens instituut in beeld mogen vertonen.
Hemink wenst niet de kijkers excuses te maken. ,,Dat heeft weinig zin; de uitzending is te lang geleden'', aldus de NCRV. Het is de tweede keer deze maand dat de omroep weigert publiekelijk het boetekleed aan te trekken. Twee weken geleden maakte de tweedelige documentaire Verborgen Moeders, waarin een dominee van incest werd beschuldigd, veel kritiek los.
De NCRV vond het echter niet nodig de uitzending van het tweede deel af te gelasten of op te schorten.
Bron: Media, dinsdag 18 juli 2000